Pęcherz nadreaktywny - jak sobie z nim poradzić?
Nadreaktywny pęcherz moczowy (OAB) jest definiowany przez Międzynarodowe Towarzystwo Kontynencji (ICS) jako naglące parcie na mocz z lub bez nietrzymania moczu oraz nocturią (uczucie parcia na pęcherz w nocy). Zazwyczaj porcja moczu nie jest duża i mieści się w przedziale 50-100 ml, podczas gdy pojemność pęcherza w warunkach fizjologicznych wynosi 400-600 ml. Pacjenci z pęcherzem nadreaktywnym lub naglącym nietrzymaniem moczu zgłaszają, że okres pomiędzy pojawieniem się pierwszego uczucia parcia, a koniecznością oddania moczu jest bardzo krótki i może dojść do mimowolnej utraty moczu.
Objawy te mogą również występować w przebiegu różnych schorzeń, np. ostrego zapalenia pęcherza moczowego, kamicy nerkowej, nowotworu pęcherza, stwardnienia rozsianego, czy też jako efekt uboczny radioterapii oraz w urazach rdzenia kręgowego.
W terapii zaleca się następujące postępowania: terapię zachowawczą - fizjoterapia, terapię lekową, wstrzyknięcie toksyny botulinowej , neuromodulację krzyżową.
Fizjoterapia
Skuteczną metodą zachowawczą jest trening behawioralny, trening pęcherza oraz trening mięśni dna miednicy i elektrostymulacją. Nie ma jednej skutecznej metody, dlatego warto zadbać o różne metody działania. Do elektrostymulacji wykorzystuje się elektrody dopochwowe, które mogą hamować aktywność mięśnia wypieracza, poprawiając w ten sposób objawy OAB.
Do metod behawioralnych zliczamy:
- nie używamy parcia przy oddawaniu moczu
- regularne picie płynów w ilości około 2 litrów dziennie.
- unikanie napojów moczopędnych (kawa, alkohol)
- odraczanie mikcji w czasie (nawet jeśli będzie to 5-10 minut). Dążenie do oddawania moczu co 3-4h.
Toksyna botulinowa
Zabieg ten polega na bezpośrednim ostrzyknięciu ścian pęcherza, czego efektem jest zablokowanie uwalniania acetylocholiny w obrębie połączenia nerwowo-mięśniowego i powstanie porażenia wiotkiego. Wywołanie tej chemicznej blokady jest procesem odwracalnym i aksony regenerują się po około 3-6 miesiącach.
W jednym z polskich badań: „Jakość życia pacjentek z pęcherzem nadrektywnym po zastosowani , toksyny botulinowej - doniesienia wstępne” – T.Rechberger, P.Miotła i inni. Ginekol Pol-24-30, 2010, 10 pacjentek otrzymało toksynę botulinową . Zaobserwowano poprawę jakości życia u 7 z nich w trakcie trwania 3 miesięcznej obserwacji. U powyższych pacjentek nie działały już metody zachowawcze ani terapia lekowa.
W kolejnym badaniu, autorzy podtrzymują, że nie u wszystkich pacjentów ta metoda terapii będzie skuteczna, ale zależy to od technik wkłucia oraz ilości podanej toksyny botulinowej. Według lekarzy na podstawie tego badania ta metoda jest bezpieczna i akceptowalna przez pacjentów. [„Praktyczne aspekty zastosowania toksyny botulinowej w leczeniu idiopatycznej nadreaktywności pęcherza moczowego”; M.Szczypior, M. Matuszewski; Polska Platforma Medyczna 2021.]
Neuromodulacja krzyżowa
Procedura ta, polega na wszczepieniu cienkiej elektrody do przestrzeni S3 w kości krzyżowej i identyfikacji nerwów krzyżowych S3. Pacjenci przez 2 tygodnie testują urządzenie i prowadzą dziennik mikcji. Jeśli wystąpi u nich poprawa rzędu 50% to są kwalifikowani to wszczepienia urządzenia na stałe.
Jako fizjoterapeutka zalecam zaczęcie od terapii zachowawczej i współpracy z urologiem.